II.
BINH-KHÍ CỔ-TRUYỀN
4 - Binh-Khí Chấn Nện
DÙI TRẬN
« Chùy & Trùy »
錘 - 錐
Dùi Trận gồm có Ba loại :
A - Loại Dùi Trận Không có Mũi Nhọn ;
B - Loại Dùi Trận Có Mũi Nhọn ;
C - Loại Dùi Trận dưới dạng Lưu-Tinh Chùy.
A - Dùi Trận không có mũi nhọn gọi là « Chùy » (錘) và được phân chia làm hai thứ :
1) « Độc-Chùy » (獨 錘) : đó là Dùi Trận cán ngắn và gồm có Hai Loại :
α) Loại Độc-Chùy dài khoảng 20 cm, dùng để cầm ném : đó là môn binh-khí đặc-thù của Trung-Hoa dùng làm "Ám-Khí" thời Tam-Quốc 三 國 (220~280 CN), gọi là « Phi-Chùy ».
β) Loại Độc-Chùy được tra Cán dài khoảng 72 cm, dùng bằng một tay : đó là môn Dùi Trận đặc-thù của Trung-Hoa thời Nhà Minh (1368-1644), như « Lục-Giác-Chùy », « Hủy-Lôi-Chùy », vân vân...
Độc-Chùy dùng để ném phóng. |
Độc-Chùy dùng để đánh nện. |
Độc-Chùy Đầu Rắn. |
Độc-Chùy dùng để đánh nện thiết-kế theo Thân-Hình Rắn và Đầu Rắn. |
_RL01.jpg)
2) « Đại-Chùy » (大 錘) : đó là Dùi Trận không có mũi nhọn, nhưng cán dài để sử-dụng bằng hai tay. Đây là môn Binh-Khí Chấn-Nên rất được các Tướng-Sĩ Mông-Cổ ưa chuộng thời Thế-Kỷ 13, và Tướng-Sĩ Dại-Việt thời LÊ Trung-Hưng thời Thế-Kỷ 17 tuyển-dụng, có Hai Loại :
2a) Loại Đại-Chùy được tra Cán dài vừa tầm khoảng 95 cm (thường bị nhầm lẫn với Độc-Chùy) để sử-dụng bằng hai tay trong Thiết-Kị Binh :
Tượng Tướng-Sĩ Thiết-Kị Đại-Việt thời Nhà LÊ Trung-Hưng sử-dụng Binh-Khí
Chấn-Nện « Đại-Chùy » (大 錘). |
Hình vẽ Tướng -Sĩ Thiết-Kỵ Mông-Cổ vũ-lộng Đại-Chùy trên ngựa.
|
2b) Loại Đại-Chùy được tra Cán dài để sử-dụng bằng hai tay trong Bộ-Binh và đôi khi trong Kị-Binh :
Tượng Tướng-Sĩ mặc Khải-Giáp Bộ-Binh
|
Tượng Chiến-Sĩ mặc Khải-Giáp Bộ-Binh
|
3) « Song-Chùy » (双 錘) : đó là Dùi Trận cán ngắn, được sử-dụng bằng một cặp có gắn đầu Chùy hình đa-dạng - như Đầu Tròn (Phá-Thiên Chùy), Đầu Sáu Cạnh (Lục-Lăng Chùy), Đầu Tám Cạnh (Bát-Lăng Chùy), v.v. - và là môn binh-khí đặc-thù của Trung-Hoa (như « Bát-Lăng Song-Chùy » thời Triều Nhà Mãn-Thanh chẳng hạn) ;
« Bát-Lăng Song-Chùy » |
« Lục-Lăng Song-Chùy » |
B - Dùi Trận có mũi nhọn gọi là « Trùy » (錐) và được phân chia làm hai thứ :
1) « Đại-Trùy » (大 錐) : đó là Dùi Trận có mũi nhọn và cán dài để sử-dụng bằng hai tay trong Kị-Binh :.
(大 錐)
(Tín-dụng Ảnh : Bộ-Viện Võ-Trận Đại-Việt )
Võ-Sĩ Ban Võ-Trận Đại-Việt |
Tướng-Sĩ Nhà MINH mặc Khải-Giáp Kị-Binh Trung-Hoa |
2) « Song-Trùy » (双 錐) : đó là Dùi Trận có mũi nhọn và cán ngắn, được sử-dụng bằng một cặp, và là môn binh-khí đặc-thù của Việt-tộc (như "Song Trùy" thời Nhà Tây-Sơn chẳng hạn).
« Song-Trùy » |
« Song-Trùy »
|
C - Dùi Trận dưới dạng « Chùy » (錘) nối buộc với Giây Xích và thuộc về Thứ Binh-Khí Chấn Nện loại Nhẹ. Nó gồm có làm Hai thứ :
1) « Lưu-Tinh-Chùy » (流 星 錘) không tra Cán : đó là hai quả Chùy buộc ở hai đầu sợi Giây Xích Sắt để đánh-ném phóng-trói ;
2) « Lưu-Tinh-Chùy » (流 星 錘) có tra Cán : đó là Binh-Khí gồm có từ Một đến ba quả Chùy buộc Giây Xích vào một đầu Cán.
« Lưu-Tinh-Chùy » không tra Cán |
« Lưu-Tinh-Chùy » có tra Cán
|
|
Ban Võ-Sư TRỊNH Quang Thắng |
